ده کلید Parts در کاشی کوثر ابرکوه
در اسفند از تهران خبر دادند که استیناف مازندران برچیده شده است، به ناچار کسروی راهی تهران شد. سرانجام او را عضو استیناف مازندران کردند. همسر نخست کسروی کوچکترین دختر عمهاش بود و کسروی به او دلبستگیای نداشت و تنها با پافشاری خانواده به زناشویی با او تندادهبود؛ ولی پس از زناشویی به گفتهٔ کسروی آن زن با پاکدلی و سادگیاش مهر خود را در دل کسروی نشانده بود. هنرهای چوبی پس از صفویه به خصوص در دوران قاجار نه تنها تکامل فنی نداشت بلکه با افت فنی نیز روبرو شد. در ۲۶ آبان کسروی راهی مازندران شد که در آن روزگار تنها راه رفتن به آن سامان بهرهبری از اسب و استر بود و کسروی هم از چارواداری اسبی کرایه کرد کاشی زهره کاشمر قیمت و راهیشد. در کتیبههای پارسی هخامنشی، انزان شامل ناحیهٔ اصفهان و اطرافش بوده و پیش از کورش، مرکز قدرت هخامنشیان در این ناحیه بوده و پس از کورش انزان به گابیان تبدیل یافته و استرابن هم آن را به همین نام خوانده است و گابیان رفته رفته به جی تغییر یافت. چهار چوبهٔ این مقبره از شاهکارهای نجاری باستانی است که آیات قرآنی در آن حک شدهاست. این کوهستان دارای شکلی بی نظیر از زمین، قلههای برجسته، درههای عمیق، آبشارهای مداوم و غارهای عجیب و غریب است که همراه با چشمانداز زیستمحیطی منحصر به فرد، پدیدههای نجومی در چهار فصل و رنگهای زیبا، نوع خاصی از مناظر کوه و رودخانهها را پدیدمیآورد.
آب و هوای نیمه گرمسیری مرطوب، دسترسی به زمینهای مناسب کشت و زراعت، آب و منابع کافی نیروی کار در شهر، پایه خوبی برای فعالیتهای کشاورزی و همچنین توسعه شرکتهای کشتیرانی است. بعدها تعداد این روستاها به هشت روستا رسید که شغل اصلی ارمنیان آن دامداری و کشاورزی بود. در مهر ۱۴۰۳ اعلام شد که ۴۷۸۴۴۴ هزار نفر از جمعیت استان کرمانشاه ساکن روستاها هستند. حسین علیزاده دیگر استاد موسیقی ایرانی نیز از کرمانشاه با نام «پدر موسیقی ایرانی» یاد کرده است. کتیبه شاپور در تنگ براق: تنگ براق دهکده کوچکی است که در ۱۲۳ کیلومتری غرب آباده و در حدود صد کیلومتری شمال غربی حاجیآباد واقع شدهاست. صفی، که هنگام تولد سام میرزا نام گرفته بود، پسر محمدباقر صفی میرزا، پسر بزرگ شاه عباس یکم بود که بهدستور شاه به قتل رسیده بود. در این زمان امیرمؤید سوادکوهی در سوادکوه بر دولت شوریده بود و سردارسپه (رضاشاه پهلوی آینده) برای سرکوب او سپاه به آن سامان فرستاده بود و کاروان کسروی در فیروزکوه از پیگیری سفر بازداشته شد. از سوی دیگر در مازندران شورش امیرمؤید فرونشسته و وی تسلیم شده بود. در این زمان سمیتقو به مهاباد دست یافته و ژاندارمها را تسلیم کرده، کشتار کردهبود.
یکی از موقوفات حرم، منبری است ساخته شده از چوب گردو و گلابی که به شیوه منبت کاری اثر دست محمد نجار خراسانی است. در پایان شهریور همان سال بود که حال همسر کسروی بدترشد و دست پایش دچار آماس گردید. در پایان تابستان ۱۳۰۱ کسروی را برای آزمایش کارمندان عدلیه به قزوین فرستادند. او سطوح اولیه تحصیل را تا پایان دورهٔ دبیرستان در شیراز گذراند. او از زندگی در مازندران لذت میبرد و در آنجا به آموختن زبان مازندرانی و مطالعه پرداخت. دو ماهی در تهران ماند و این زمان را به پژوهش دربارهٔ تاریخ مازندران پرداخت و یادداشتهایی به نام تاریخ طبرستان در هفتهنامه نوبهار نگاشت و پژوهشی دربارهٔ نسخه خطی ابن اسفندیار و سنجش آن با نسخههای بیرون از کشور کرد که او خود این را سرآغاز نویسندگی خود میدانست. همچنین به پژوهش دربارهٔ رویدادهای در پیوند با جنبش بابیه در زنجان پرداخت که درآینده در نوشتن کتاب بهاییگری از آنها یاریگرفت.
پس از دو ماه به وی پیشنهاد شد به اراک برود و او پذیرفت، ولی با سر و صدای مردم زنجان که خواستار ماندن او بودند این پیشنهاد پسگرفتهشد. وی با خانواده به قزوین رفت و یک ماه در آنجا ماند و در آنجا آگاهیهایی دربارهٔ قرةالعین بهدستآورد. در ۲۱ مهر پس از سفری دراز به تهران رسید و پس از چندی استراحت به دیدار وزیر آن زمان عدلیه عمیدالسلطنه رفت ولی در عدلیه جا برای کار او باز نبود. در این زمان معاضدالسلطنه وزیر عدلیه شدهبود، وی کسروی را به تهران خواست و بدو پیشنهاد رفتن به خوزستان -که در آن زمان گرفتار شیخ خزعل بود- را داد. در بهمن به سوی تبریز راه افتاد، برف و بوران او را بیست روز در راه نگهداشت. در تهران نوشتارهایی دربارهٔ نارسیدگی به گور نادرشاه افشار نوشت که این کوششها به آشنایی او با گروههای اسپرانتودان هم انجامید. اگر آنها را در انجام کارهایشان آزاد گذارند، آنها هم در کار دیگران مداخله نمیکنند.